De fiscale stimulans voor de verwerving en het gebruik van octrooien, de zogenaamde octrooiaftrek, was bijzonder interessant. Misschien té interessant, want Europa vroeg in 2016 om het systeem op te doeken. België verving de octrooiaftrek door de zogenaamde innovatieaftrek. De overgangsregeling voor de octrooiaftrek kwam op 30 juni dit jaar ten einde. Een goede gelegenheid om de innovatieaftrek nog eens van dichtbij te bekijken.
Sinds 2016
De innovatieaftrek werd ingevoerd in 2016 en vervangt sinds 1 juli 2016 de
octrooiaftrek. Die octrooiaftrek was vooral gekoppeld aan inkomsten uit
octrooien. De innovatieaftrek is een belastingvrijstelling die toepassing is op
inkomsten uit intellectuele eigendomsrechten, wat ruimer is dan octrooien.
Komen in aanmerking voor de innovatieaftrek:
procesinnovatie;
kwekersrechten en weesgeneesmiddelen;
auteursrechtelijk beschermde computerprogramma’s, met inbegrip van een afgeleid
werk of een aanpassing van een bestaand computerprogramma;
van overheidswege toegekende data- en marktexclusiviteit;
octrooien en aanvullende beschermingscertificaten (de ‘zgn. ABC’s’).
De vennootschap moet de volle eigenaar, mede-eigenaar, vruchtgebruiker,
licentiehouder of rechtenhouder zijn.
De inkomsten kunnen allerlei benamingen krijgen: royalty’s, vaste vergoedingen,
voorwaardelijke vergoedingen…
De innovatieaftrek is ook van toepassing op de schadevergoedingen wegens een
inbreuk op het intellectuele eigendomsrecht, en zelfs op de opbrengst van de
overdracht ervan.
Innovatieaftrek is ook mogelijk als de vennootschap het intellectueel
eigendomsrecht zelf gebruikt. In dat geval kijkt de fiscus naar de hypothetische
licentievergoeding die de vennootschap zou hebben ontvangen als ze een licentie
had toegekend aan een derde partij.
Berekening
De vrijstelling wordt berekend volgens de volgende formule:
‘netto
innovatie-inkomsten x 85% x nexus-breuk’.
Deze formule bestaat uit drie bestanddelen.
Netto inkomsten: De inkomsten uit de intellectuele eigendomsrechten, zoals
hierboven opgesomd, moeten verminderd worden met de gerelateerde kosten. We
denken daarbij aan de loonkosten voor de wetenschappers, maar ook aan de
afschrijvingen. Dat is een belangrijk verschil met de vroegere octrooiaftrek.
85%: Op wat overblijft wordt een vrijgestelde som van 85% berekend. Onder het
stelsel van de octrooiaftrek bedroeg die vrijstelling maar 80%.
Nexus-breuk: De nexus-breuk zorgt ervoor dat de innovatieaftrek enkel toegepast
wordt op de inkomsten die direct voortkomen uit de octrooien waarvan de
eigenlijke activiteiten van onderzoek en ontwikkeling door de vennootschap zelf
werden uitgevoerd.
In de teller van de breuk staan de uitgaven voor R&D
die de vennootschap ofwel zelf heeft gedaan, ofwel heeft betaald aan
niet-verbonden ondernemingen. In de noemer staan dezelfde uitgaven, plus de
betalingen aan verbonden ondernemingen en uitgaven voor de verwerving van het
intellectueel eigendomsrecht. Het bedrag in de teller mag met 30% verhoogd worden als de belastingplichtige
vennootschap voortbouwt op een verworven intellectueel eigendomsrecht of als zij
die R&D-activiteiten uitbesteedt aan verbonden ondernemingen.
Modaliteiten
Zoals enkele andere vrijstellingen en aftrekken in de vennootschapsbelasting is
de innovatieaftrek niet mogelijk ten aanzien van ontvangen abnormale of
goedgunstige voordelen, van toekende geheime commissielonen, bij niet-naleving
van de investeringsverplichting en de onaantastbaarheidsvoorwaarde inzake de
investeringsreserve,…
Als de vennootschap onvoldoende winst heeft gemaakt, kan ze de niet-gebruikte
vrijstelling overdragen naar de volgende belastbare tijdperken. Maar er zijn
beperkingen op het bedrag dat gebruikt mag worden als overgedragen
innovatieaftrek. En als de onderneming wordt overgedragen (controlewijziging),
kan de overgedragen aftrekbare innovatieaftrek verloren gaan.
Rulingcommissie
Het lijkt aangewezen om dossiers inzake innovatieaftrek vooraf aan de
rulingcommissie voor te leggen. Dat is niet verplicht, maar maakt het achteraf
veel gemakkelijker, onder meer bij een eventuele controle. De rulingcommissie
heeft ondertussen al heel wat ervaring met dit soort aanvragen, want de
innovatieaftrek lijkt een erg succesvolle investeringsstimulans te zijn.